Formacje

Każda z tych formacji umożliwia skuteczne wykorzystanie taktyki, pozwalając skupić się na zaletach twojej armii czy floty lub wykorzystać słabości wroga. Formację można przydzielić w każdym momencie bitwy, ale najlepiej zrobić to w fazie rozmieszczania. Jednostki w formacji będą zachowywać swoje ustawienie i odstępy między oddziałami podczas wykonywania rozkazów.

Szyki w bitwie lądowej

Poniżej przedstawiono szyki, które mogą przyjąć armie lub grupy jednostek:

Szyk ormiański

W tym szyku ciężka piechota ustawia się w środku, a po obu jej stronach staje lekka piechota walcząca w zwarciu. Z przodu stoi piechota miotająca, a lekka i ciężka jazda zajmuje pozycje z tyłu.

Niedźwiedź

W tym szyku ciężka piechota ustawia się w środku, a po obu jej stronach staje lekka piechota walcząca w zwarciu. Ciężka jazda osłania flanki, wspierana przez swoich lekkich kolegów, a piechota miotająca zajmują pozycje na tyłach.

Ptak

W tym szyku ciężka piechota wychodzi do przodu, za sobą mając lekką piechotę. Strzelcy osłaniają flanki lekkiej piechoty, a ich z kolei pilnuje jazda.

Dzik

W tej formacji włócznicy stoją w środku, na flankach znajduje się piechota walcząca w zwarciu. Z przodu zlokalizowane są jednostki miotające, a na krańcach flank – konnica.

Kanny

Lekka piechota flankowana przez ciężką. Z przodu znajdują się jednostki miotające, a z tyłu – jazda. Hannibal korzystał z tej formacji w bitwie pod Kannami w 216 r. p.n.e.

Szyk kaukaski

Z przodu znajdują się jednostki strzeleckie, za nimi – lekka piechota, a na flankach konnica otoczona szeregiem ciężkiej piechoty i jazdy.

Potrójny szereg z jazdą na przedzie

W tej formacji jednostki ustawione są w trzech liniach – z przodu konnica, w środku wojska miotające, a z tyłu piechota.

Szyk centralny

Pierwszy szereg składa się z konnicy miotającej, drugi – z ciężkiej jazdy i lekkiej strzeżącej flank.

Kolumna

Ustawia jednostki w kolumnę – z przodu jednostki miotające, w środku piechota, a z tyłu konnica.

Półksiężyc (ląd)

W tej formacji szereg wygina się do tyłu, umożliwiając złapanie wroga w potrzask.

Jeleń

Jednostki miotające z przodu, za nimi lekka piechota flankowana przez lekką jazdę. Drugą linię stanowią ciężka piechota i jazda.

Szyk podwójny

Formacja z dwoma szeregami piechoty, włócznikami na flankach i jazdą z tyłu. Z przodu osłaniają ją jednostki miotające.

Podwójny szereg (ląd)

Formacja podwójnego szeregu rozmieszcza jednostki w dwóch liniach bez względu na ich rodzaj.

Uporządkowany podwójny szereg

Ta formacja ustawia wojska w dwie linie – z przodu jednostki miotające, a z tyłu piechotę walczącą w zwarciu. Jazda strzeże flank.

Flanka

Specjalna formacja z jazdą miotającą z przodu, lekką z tyłu i ciężką na flance.

Koń

Główny szereg stanowi piechota z włóczniami, flankowana przez jazdę. Z przodu stoją jednostki miotające, z tyłu piechota walcząca w zwarciu i ciężka konnica.

Issos

Szereg falangitów z ciężką piechotą po prawej i lekką po lewej. Jazda oraz jednostki miotające znajdują się na flankach. Tej formacji użył Aleksander Wielki, gdy pokonał króla Persji Dariusza III w 333 roku p.n.e.

Magnezja

Formacja przemieszanych włóczników ze słoniami w środku. Piechota i włócznicy znajdują się na flankach wraz z jednostkami miotającymi i jazdą. Tej formacji używał król Seleucydów, Anitoch Wielki w bitwie pod Magnezją w 190 roku p.n.e.

Potrójny szereg z piechotą na przedzie

W tej formacji jednostki ustawione są w trzech liniach – z przodu piechota, w środku piechota miotająca, a z tyłu jazda.

Potrójny szereg ze strzelcami na przedzie

W tej formacji jednostki ustawione są w trzech liniach – z przodu piechota miotająca, w środku walcząca w zwarciu, a z tyłu – jazda.

Szyk perski

Jednostki miotające stanowią pierwszy szereg, na flankach jest lekka jazda; za nimi stoi piechota walcząca w zwarciu, a otacza ją ciężka konnica. Formacja ta popularna była wśród achamenidzkich Persów.

Rafia

Tę formację stanowi szereg falangitów z ciężką piechotą po lewej i lekką po prawej. Jazda i słonie znajdują się na flankach, a jednostki miotające – z przodu. Używał jej Ptolemeusz IV, gdy pokonał Seleucydów pod Rafią w 217 roku p.n.e.

Obrona rzeczna

To prosta formacja – piechota stoi w środku, jednostki miotające na flankach. Jazda znajduje się z tyłu, by chronić brody rzeczne.

Szyk prosty

Podstawowa formacja, w której główny rząd stanowią luźno rozstawieni włócznicy, za nimi znajduje się piechota oraz jazda, a przed nimi – jednostki miotające.

Pojedynczy szereg

To prosta formacja, w której jednostki stoją w szeregu bez względu na ich rodzaj.

Uporządkowany pojedynczy szereg

Ta prosta formacja ustawia wojska w jedną linię – w środku stoi piechota, otoczona przez jednostki miotające i jazdę na flankach.

Nękanie

To idealna formacja do nękania wroga – jednostki miotające ustawione są z przodu i otoczone przez jazdę miotającą. Drugą linię stanowi piechota z jazdą na flankach.

Grot włóczni

Formacja grotu włóczni ustawia ciężką piechotę z przodu, lekką na flankach, a jazdę z tyłu. Rydwany znajdują się po bokach przedniego rzędu.

Pierścień

W formacji torques ciężka piechota znajduje się z przodu, a lekka z tyłu i na flankach. Rydwany i jazda znajdują się z tyłu, na flankach.

Trebia

Lekka piechota stanowi główną linię – za nią znajduje się ciężka piechota, a z przodu – miotająca. Słonie i jazda znajdują się na flankach. Hannibal wykorzystał tę formację do pokonania Rzymian nad Trebią w 218 r. p.n.e.

Szyk potrójny

Klasyczny szyk potrójny polega na ustawieniu piechoty w trzech liniach – z przodu najlżejsza, a z tyłu włócznicy. Przed nimi znajdują się jednostki miotające, których zadaniem jest nękanie wroga, a z tyłu i na flankach – oddziały jazdy.

Koło

Ta formacja cechuje się brakiem wojsk w środku. Z przodu, za rydwanami, znajduje się ciężka piechota; lekka – z tyłu, a na flankach są jednostki miotające. Po bokach rozmieszczona jest lekka konnica. Natomiast jazda walcząca w zwarciu znajduje się na samym końcu formacji.

Wilk

To formacja z ciężką piechotą w głównym szeregu i jednostkami miotającymi z przodu. Ciężką piechotę flankuje ciężka jazda, osłaniana przez lekką piechotę i konnicę.

Zama

Jednostki miotające ustawione są przed lekką piechotą, by nękać przeciwnika, a za nimi znajduje się ciężka piechota. Z tyłu stoją słonie, a na flankach – jazda. Hannibal używał tej formacji pod Zamą.

Szyki w bitwie morskiej

Poniżej przedstawiono szyki, które mogą przyjąć floty lub zgrupowania okrętów:

Szereg bojowy

Standardowy pojedynczy szyk, w którym ciężkie jednostki ustawiają się w centrum, a okręty lekkie i miotające osłaniają flanki.

Półksiężyc (morze)

W tej formacji szereg wygina się do tyłu, zmuszając flotę wroga do wpłynięcia w środek, co umożliwia otoczenie go.

Diekplous

Na ten szyk składa się kilka kolumn, mających przebić się przez szeregi wroga i związać jego okręty walką jeden na jednego. Najlepiej sprawdza się przeciwko flocie ustawionej w pojedynczym szeregu.

Podwójny szereg (morze)

Podwójny szyk, w którym okręty miotające ustawiają się na flankach i na tyłach, zaś trzon stanowią okręty szturmowe.

Podwójny z flanki – zwarcie

Ta odmiana podwójnego szyku szturmowego, która ma na celu rozbicie wrogiej formacji na dwie części, ustawia okręty w dwuszeregu. Najcięższe jednostki znajdują się najdalej od środka.

Pojedynczy z flanki – zwarcie

Okręty ustawione w tej formacji atakują trzon floty wroga przy pomocy okrętów szturmowych, podczas gdy okręty miotające osłaniają je z flanki. Cięższe jednostki oddalone są od centrum formacji.

Podwójny z flanki – ostrzał

Trzon tej dwuszeregowej formacji stanowią okręty szturmowe, które napierają na flotę wroga, podczas gdy strzelcy atakują unieruchomionych nieprzyjaciół. Ciężkie jednostki znajdują się z dala od centrum formacji.

Pojedynczy z flanki – ostrzał

Trzon tej formacji stanowią okręty miotające, osłaniane z flanki przez jednostki szturmowe. Ciężkie jednostki ustawiają się z dala od centrum formacji.

Podwójny ciężki – zwarcie

Okręty ustawiają się w dwuszeregu, mającym na celu przebić się przez linię wroga poprzez walkę w zwarciu. Okręty miotające osłaniają trzon natarcia z obu stron, zaś w centrum znajdują się najcięższe jednostki.

Pojedynczy ciężki – zwarcie

Ciężkie okręty szturmowe wybijają lukę w szykach wroga, osłaniane na obu flankach przez okręty miotające. Trzon tej formacji stanowić będą najcięższe jednostki.

Podwójny ciężki – ostrzał

Potężny dwuszereg okrętów miotających, chroniony na obu flankach przez okręty szturmowe. Najcięższe jednostki ustawiają się w centrum.

Pojedynczy ciężki – ostrzał

Ten szyk umożliwia rozbicie centrum wrogiej floty ostrzałem, podczas gdy okręty szturmowe wykorzystają zamieszanie, by zbliżyć się do wroga. Najcięższe jednostki ustawiają się najbliżej środka.

Włócznia

Szyk w kształcie włóczni umożliwia przebicie się przez wrogie szyki. Ciężkie okręty wysuwają się na czoło, okręty szturmowe ustawiają się w środku, a strzelcy trzymają się z tyłu.

Klin

Ten szyk doskonale nadaje się do przebijania przez szeregi wroga przy pomocy okrętów szturmowych, wspieranych przez okręty miotające, zmiękczające wrogich marynarzy przed abordażem.